Emek, Barış ve Demokrasi Anıt Meydanı ve Anma Yeri Uluslararası Fikir ve Tasarım Projesi Yarışması 

Jüri Değerlendirme Raporu

10 Ekim 2015 tarihinde Ankara’da düzenlenen Emek, Barış, Demokrasi mitinginin başlamasından hemen önce gerçekleştirilen bombalı terör saldırısında 103 yurttaşımızın yaşamını yitirmesi ve yüzlercesinin yaralanması kamuoyu vicdanında derin bir yara açmıştır. Katliamda hayatını kaybedenleri anmak, yaşanan insanlık suçunu hatırlamak ve hatırlatmak amacıyla bu toplumsal kaybın yaşandığı meydanın bütüncül bir yaklaşımla ve bir tür ‘anıt meydan’ olarak yeniden ele alınması amacıyla Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB), Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK), Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), Türk Tabipleri Birliği (TTB) ve 10 Ekim Barış ve Dayanışma Derneği (10 Ekim-Der) tarafından “Emek, Barış ve Demokrasi Anıt Meydanı ve Anma Yeri Uluslararası Fikir ve Tasarım Projesi Yarışması” düzenlenmiştir.

Jüri toplantısı 29.02.2020 tarihinde saat 08:30’da yarışma alanı olan Ankara Garı ve çevresinde alan gezisi ile başlamıştır. Ankara kentinin temel mekânsal yapısı, Ulus-Sıhhiye-Kızılay hattı, 10 Ekim mitingi, katliam ve devam eden yargı süreci hakkında jüri üyelerine yeniden bilgi verilmiştir. Patlama mekanı ve alandaki mevcut anıtsal düzenleme incelenmiştir.

Alan gezisinin ardından, saat 10:00’da Mimarlar Odası Konferans Salonu’nda toplanılmıştır. Katılımcıların başvuru evraklarının şartnamede belirlenen kriterlere uygunluğu konusunda raportörler tarafından bilgilendirme yapılmıştır.

Jüri Başkanı olarak Baykan GÜNAY seçilmiş, bunun ardından eksik dokümanı olan katılımcıların da değerlendirmeye dahil edilmesi konusunda oy birliği ile karar alınmıştır. Jüri üyeleri değerlendirme kriterleri hakkında görüşlerini paylaşmıştır. Ulaşım konusunun nasıl ele alınacağı, alanda önemli yapısal müdahale gerektirmeden uygulama yapılması veya gelecekte uygulanabilecek olan kapsamlı müdahaleler konusunda tartışma yürütülmüştür. Değerlendirme öncesinde jüriye 1 saatlik bireysel inceleme süresi verilmiştir.

1. Tur
   1. Turda her bir proje için oylama yapılmış ve hiç oy alamayan SN2719, FR2401, 3S67R2, TA0508, SR0792, 06AŞ34, RB1020, KM1015, LR2118, RA1122, 28CLT1, LZ1997 rumuzlu 12 katılımcı elenmiştir.
2. Tur

Jüri her projeyi tek tek oylayarak 3. Turda değerlendirilmesi gereken projeleri belirlemiştir:

EK1995 rumuzlu proje 11-0 oy birliği

EA7694 rumuzlu proje 11-0 oy birliği

CX4826 rumuzlu proje 11-0 oy birliği

GB1905 rumuzlu proje 11-0 oy birliği

TN1037 rumuzlu proje 9-2 oy çokluğu ile

C2705R rumuzlu proje 11-0 oy birliği ile

MK2108 rumuzlu proje 10-1 oy çokluğu ile

PA2009 rumuzlu proje 8-3 oy çokluğu ile

DD4875 rumuzlu proje 7-4 oy çokluğu ile

Bİ1010 rumuzlu proje 11-0 oy birliği ile

AB1730 rumuzlu proje 10-1 oy çokluğu ile

BM1619 rumuzlu proje 9-2 oy çokluğu ile

BA4721 rumuzlu proje 9-2 oy çokluğu ile

DK2502 rumuzlu proje 11-0 oy birliği ile

SA5201 rumuzlu proje 11-0 oy birliği ile

UR2020 rumuzlu proje 9-2 oy çokluğu ile

OO0103 rumuzlu proje 7-4  oy çokluğu ile

AP2415 rumuzlu proje 8-3 oy çokluğu ile

AL0909 rumuzlu proje 9-2  oy çokluğu ile ve

ZA0906 rumuzlu proje 9-2  oy çokluğu ile elenmiştir.

2. Turdaki elemelerden sonra kalan DL4783, 51H087, CZ5579, GL7016, 0103PD, NP2658 rumuzlu 6 projenin değerlendirilmesi için 3. Tura geçilmiştir.

3. Turdan önce öğle arası verilerek Düzenleme Kurulu ile jüri üyeleri bir araya gelmiştir.

3. Tur

3. Tura başlamadan önce Danışman Jüri üyelerinden Ela Babalık ulaşım konusunda görüşlerini aktarmıştır:

Alan, kapsamı dolayısıyla;

• Kent ölçeğinde ulaşım sistemleri ile ilişkilenmelidir.
• Doğal çevre ve yapılı çevre ile ilişki kurulmalıdır.
• Erişilebilirlik açısından yolcu giriş ve çıkışları önemli olup, toplu taşıma, taşıt-taksi, otoparklar ile yaya ve bisiklet erişimi konuları gözetilmelidir.
• Ulaşımda; yer altı çözümleri, giriş/çıkışlar, toplu taşımanın entegrasyonu ve trafik çözümleri düşünülmelidir.

3. Turda jüri üyeleri söz konusu 6 proje arasından birincilik, ikincilik ve üçüncülük için tercihlerini bildirmiştir. Birinciler için 3 puan, ikinciler için 2 puan, üçüncüler için 1 puan verilerek yapılan ağırlıklı puanlamada;

NP2658 rumuzlu proje aldığı 26 PUAN ve oy çokluğu ile Birincilik Ödülü ile ödüllendirilmiştir:

Jüri Değerlendirmesi: Proje alana minimalist müdahaleler ile saygılı biçimde yaklaşmıştır. Küçük ölçekli müdahaleler ile düzenlenen alan, 10 Ekim’in anısının farkındalığının yaratılması için güçlü imgeler sunmaktadır. Bir peyzaj düzenlemesine dayanan proje ile sonbaharda ağaçların sararan yaprakları hafızayı canlandırıcı etki sunacaktır. Sonsuzluğu sembolize eden bronz plakalarla kaplı ağaçlar, alanda yaşamın devam ettiğini ve umudun yaşadığını göstermektedir. Projenin anıtsal kurgusunun yaşayan peyzaj elemanları ile oluşturulması çok etkileyici ve başarılı bulunmuştur. Ağaç seçimi hem felsefi çağrışımlar hem de uygulama açısından olumlu değerlendirilmiştir. Projenin döngüsel ve çizgisel zamana ilişkin (mevsimsel değişiklikler ve ağaçların zaman içinde nasıl büyüyeceğine dair) yaklaşımı başarılı bulunmuştur. Önerilen seyir terası tartışmalı bulunmakla birlikte anma törenleri için mekansal kurgu düşünülmesi olumlu bulunmuştur. Gar binasına araçla erişimin yeterince ele alınmadığı görülmüştür.

Öneriler:

• Ulaşım ve dolaşım, otopark alanları ve ses kontrolü konuları yeniden ele alınmalıdır.
• Zemindeki yazılar bronz olarak önerilmiştir. Bu malzemenin yerinde korunabilmesinin zorluğu göz önünde bulundurulmalı, bu konuda malzeme araştırması yapılmalıdır.
• Tasarımda önerilen ağaçların gövde ve köklerinin yeterince ışık ve hava alabilmesi için gövde/kök bölgelerini saran malzemenin detay tasarımının ilgili uzmanlarca değerlendirilmesi önerilmektedir. Tasarımın özgün niteliği göz önünde bulundurularak malzemenin periyodik bakımının önemi vurgulanmıştır.
• Proje alanında yer alan mevcut bitkisel doku dikkate alınmalıdır.

Ağırlıklı puanlamada 11 EŞİT PUAN alan 0103PD ve GL7016 rumuzlu projeler jüri üyeleri tarafından tekrar oylanmıştır.

6 OY alan 0103PD rumuzlu proje İkincilik Ödülü ile ödüllendirilmiştir.

Jüri Değerlendirmesi: Proje mimarlık, şehir planlama ve peyzaj mimarlığı boyutunda bütüncül olarak ele alınmıştır. Tasarlanan anıtsal öge güçlü bir mimari kimlik yaratarak hafızayı desteklemektedir. Alan, çevresi ile bütüncül biçimde ele alınmış, toplanma mekanı tanımlanmıştır. Projenin önerdiği anıt mekanın üç boyuttaki ölçeği, yerleşimi ve mekansal kalitesi başarılı bulunmuştur. Meydanın bütüncül bir yaklaşımla ve yaya öncelikli kurgulanmış olması olumlu değerlendirilmiştir. Buna karşılık Gar binası girişine araç erişiminin düşünülmeyişi olumsuz değerlendirilmiş, havuz içinde önerilen anıt tartışmalı bulunmuştur.

5 OY alan GL7016 rumuzlu proje Üçüncülük Ödülü ile ödüllendirilmiştir.

Jüri değerlendirmesi: Projenin mevcut kavşağı bir meydan olarak yeniden kurgulaması, meydanı bütüncül olarak ele alışı, yaya ve araç trafiğine ilişkin önerdiği çözümler olumlu bulunmuştur. Önerilen dikey elemanların ölçeği ve dağılımı hem yeterince dikkat çekici, hem de yaya dolaşımını engellemeyecek kadar seyrek bulunmuş ve olumlu değerlendirilmiştir. Yer altında önerilen anma mekanı etkileyici bulunmakla beraber hem aşırı bir müdahale olarak görülmüş hem de giriş ve çıkış noktalarının meydanla ilişkisi zayıf bulunmuştur.

DL4783, 51H087 ve CZ5579 rumuzlu projeler Eşdeğer Mansiyonla ödüllendirilmiştir.

Jüri Değerlendirmesi:

DL4783 rumuzlu proje ile önerilen müdahalenin ölçeği ve üç boyuttaki mekansal kalitesi olumlu olmakla birlikte önerilen eğrisel duvarların yerleşimi rastlantısaldır. Gar binasına yaya ve araç yaklaşımı ise göz ardı edilmiştir.

51H087 rumuzlu projenin mekana yaptığı müdahalenin sertliği ve önerdiği senaryonun iyimserliği tutarlı ve olumludur. Buna karşılık, sadece önerilen aksa yapılan vurgu mekanın bütüncül tasarımını engellemiştir.

CZ5579 rumuzlu projenin mekan organizasyonunda kullanılan elemanlar rastlantısal olup, zaman içindeki dönüşümü olumludur. Yaya ve araç sirkülasyonu açısından Gar binasına erişimi olumsuzdur.

ÖDÜL ALAN PROJELER VE KİMLİKLERİ